Japoniana autunala poemi (I)

Grilio, ne kantez

kun tanta doloro:

se tua chagreno esas longa

quale autunal nokto,

plu granda esas la mea.

Fujiwara no Tadafusa

Ca poemeto verkesis ye ula nokto, kande il retrovenis pos adiir sua amorantino ed lore il audis la kantado dil grilio.

La du maxim mikra rakonti...

Yen la du maxim mikra rakonti skribita en la Hispana:

- L'unesma skribesis da Augusto Monterroso:

Kande lu vekis su, la dinosaurio ankore esis ibe.

- La duesma skribesis da Luis Felipe Lomelí e nomesas "La emigranto"

Ka vu obliviis ulo? Utinam!*

En la originala rakonto, Lomelí uzas la Hispana vorto "ojalá" qua venas direkte ek la Araba. La korekta signifiko di ta vorto esas "Deo volez!", ma me kredas ke hike esas plu simila o plu bela uzar la latina vorto.

Olima Esperantisto...pre-Idisto...

Kelka dii ante nun, me komencis lektar libro pri la vivo dil kreinto dil Esperanto: Zamenhoff (La homo qua defiis Babel). Lektante l’anciena historio dil Esperanto, onu povas vidar ke un dil unesma lernanti ed Esperantisti en Hispania esis José Rodríguez Huertas, esperantisto di la Hispana provinco di Malaga, ma anke olima Volapük-isto. Il facis l’unesma lerno-libro en la Hispana (antee Edwar de Wahl publikigis l’unesma vortaro) pri Esperanto. En la yaro 1890 il skribas la libro Gramatica, Ejercicios y Diccionario de la Linguo Internacia. Ye ca libro, l’autoro esas flexebla Esperantisto, fakte il esas preske “pre-Idisto”. Il nomas Esperanto quale “Lingua (linguo) internacia”. Onu ya povas vidar ke la ne tro facila “v” di “lingvo” desaparas. Fakte, ye multa “v”-ala vorti, tala litero anke desaparas: akuo vice akvo (nia aquo), kuar vice kvar (nia quar), kuin vice kvin (nia kin)…José Rodriguez Huertas anke uzas la “y” qua ne existas en Esperanto por la pluralo e la sono “j”. Tale, il skribas yes, yam e yaro vice jes, jam e jaro. Preske quale ni! Dum la docado en lua lerno-libro, il anke desaparigas l’akuzativo!!! Fakte, segun kelka interretala dokumenti, il skribas Mi legas via letero! vice Mi legas vian leteron (Me lektas via letro). Il anke propozas ne nur un artikli definita ma kelka, nome uzar le por la maskulino, la por la femenino e ley e lay por la pluralo. En ca libro, on povas lektar ke Zamenhoff ipsa skribis a Edwar de Wahl ke “on devas korektigar parto dil gramatiko da Huertas”.

Juan de Mairena (I)

Mairena: Sioro Martínez, voluntez irar aden l’ardeza tabelo e skribez:

L’anciena espadi di glorioza tempi…

Martínez obedias.

Mairena: A qua tempo vu kredas ke la poeto aludas?

Martínez: A ta tempo, kande l’espadi ne esis anciena…

Juan de Mairena.

da Antonio Machado.

Elefanteto (mikra rakonto per kamishibai*)

Kelka dii ante nun, me rakontis ca rakonto a mea sisyara gelernanti per kamishibai*. Kamishibai* esas anciena Japoniana moyeno por rakontar la rakonti. Pro to, vi lektos kelka frazi e questioni olquin la spekteri, sive infanti, sive adulti devas respondar. Me jus tradukis ca rakonto kun la korektiganta helpo di Partaka e Tiberio. La rakonto skribesis e desegnesis da ula laborema instruktisti.

Elefanteto

View more presentations from yanago.

Waka da Fujiwara.

Quankam ne esus

evidenta al okuli

l'arivo dil autuno,

esas la bruiso dil vento

to quo alertabis ni.

Fujiwara no Toshiyuki

Fujiwara no Toshiyuki (? - 907) esis japoniana waka-poeto dil periodo Heian. Il nominesis kom un dil triadek-e-sis nemortiva poeti.

Poemeto da Pessoa.

Omna amor-letri esas

ridinda.

Ne esus amor-letri se ne esus

ridinda.

Anke en mea tempo me skribis amor-letri,

quale le cetera,

ridinda.

La amor-letri, se esas amo,

mustas esar

ridinda.

Ma, fine,

nur la personi qui nultempe skribis

amor-letri

esas ta qui esas

ridinda.

Álvaro de Campos (un dil multa pseudonimi di Fernando Pessoa)

La papiliono e Moritake...

Ka falinta floro

qua rivenas til la brancho?

No, ol es papiliono!

Arakida Moritake (1473 – 1549)

Nur kande ula haijin (skriptero di haiku-i) experiencias to, quon onu ja rakontis, esas kande lu tote prizas un haiku antee lektita. To esis quo eventis a me kelka dii ante nun. Esis ula promenado tra la montaro, l’arbori e grandega petri quin onu povas regardar inter du vilaji: Echternach e Bedford, tra la Mikra Suisia Luxemburgiana.

La peizajo esas impresiva. La arbor-folii flaveskas, quo produktas ke anke, per ula preske ja autunala somero, li komencas falar…

Ye ula di ca instanti, preske magiala di atencoza regardado dil naturo qua cirkondas ni, me kredis vidar ula flava papiliono kun rapida flugado til la sulo…ma quala esis mea surprizo kande me vidis ke to, quo pasis rapidege avan me, per ne-konocata rapideso, ne esis papiliono…ma ula folio jus falinta…Mea mento retroiris kelka yari ante nun e quik voyajis a Japonia…

Dum ca instanto, me saveskis (o ton me kredas) quon Moritake sentis kande il skribis lua maxim konocata haiku, ne esis ula floro, ma ula sika folio…e ula papiliono. E la papiliono di Moritake ibe acensis, ma la mea falis en la sulo…

la folii falas…

anke me kredis

ke ol esis papiliono

Haiku 38.

mareo...

la ligno-planki krakas

dum ke me forigas

Japoniana klasika tanka (II)

Printempala nokto,

lua obskureso esas ne-utila

quankam lu celas la koloro

dil flori dil cerizo...

Ka anke celas lua parfumo?

La milito esas finita (originala mikra rakonto)

Quamkam esis printempo, la nokto esis obskura e kolda. On ne ja audabis krii nek bombardi. Ye la stradi, regnis la silencio dum la tota nokto. La milito esis finita. To dicabis ula homo per la radio, ula militala chefo, me supozas. Nun me ne audis muziko. Ta auroro, me ne acendis la radio por audar lu. Me timis pro tu, me timis ne povar vidor tu. Me timis ne povar dancor kun tu la muziko quan ni audis per la radio, ye nia radio…Ula sono ne tre fore, arachis mea lakrimi: del tombeyo on audis kelka pafadi.. La milito esis finita…

O vos omnes (Tomás Luis de Victoria)

En la latina:

O vos omnes
qui transitis per viam,
attendite et videte:
si est dolor similis
sicut dolor meus.

Attendite
universi populi,
et videte dolorem meum:
si est dolor similis
sicut dolor meus.

En Ido:

Ho, vi omna

qua pasis pro la voyo,

atencez e regardez

se esas simila doloro

quale mea doloro.

Atencez,
populi dil universo,
e regardez mea dolor,
se esas simila doloro

quale mea doloro.

La "saeta" da Antonio Machado.

Ho, la saeta, la kantar
al Kristo dil cigani,
sempre kun sango ye la manui,
sempre pro desklovagar!
Kantar dil Andaluci-ana populo,
qua omna la printempi
esas demandanta eskaleri
por ascensar al kruco!
Kantar di mea lando
qua lansas flori al Iesus dil agonio,
e qua esas la fido di mea majori.
Ho tu ne esas mea kantar!
Me ne povas kantar, ne volas
a ta Iesus dil ligno,
ma ti qua promenis sur la maro!

poemo da Antonio Machado, muziko da Joan Manuel Serrat.

Ube irar?

Kelka personi questionis a Nasrudin: “Ube ni mustus irar dum funerala procesiono. Ka avane? Ka dope? Ka flanke?

Nasrudin respondis: Ne esas grava ube tu irez, kontre ke tu ne esez interne la sarko!

Japoniana klasika tanka* (I)

Kun quo komparar

nia vivo en ica mondo?

Kun barko qua departas

frue matine

e tracon ne lasas.

Manzei.

Mikra Idala ludo.

Kar amiki,

quankam ica blogo esas pri haiku ed altra poemi, me anke volas pozar hike nova ludo quan mea gelernanti ja konocas en la Hispana. To permisas ludar kun nia linguo a komencanti.

Yen la kurso quan me facis kun la desegnala helpo di José Cossío.

http://linguoido.ning.com/forum/topics/kurseto-por-infanti


Yen vi povas ludar:



Ludez bone!

Quante kustas lernar?

Nasrudin decidis ke il povus profitar su se il komencus lernar irgo nova e vizitis tre konocata docisto di muziko.

- Quante pekunio vu demandus a me por komencar lenar plear la fluto? – questionis Nasrudin.

- Tri moneti d’arjento ye l’unesma monato; pose un moneto d’arjento po monati – respondis la docisto.

-Tre bone! – dicis Nasrudin – Tale, me komencos ye la duesma monato.

Poemo da Kozan Ichikyo

Me venis aden la mondo
kun vakua manui.
Senkalza me lasas ol.
Venar, departar.
Du simpla eventi
qui krucumesas.


Kozan Ichikyo skribis ca poemo ye lua mort-dio. Lu mortis en la yaro 1360.